Het moment om echt naar de toekomst te kijken en strategische keuzes te maken is bij de perspectiefnota. Maar gebeurt dat ook, en hoe dan? Hieronder de bijdrage die fractievoorzitter Paul van Grieken uitsprak bij de algemene beschouwingen.
Was vorig jaar de perspectiefnota nog een vertaling van een bezuinigingslijstje, dit jaar ligt er een document dat ons langs vier bekende vragen deelgenoot maakt van een perspectief op de toekomst. In het ideale geval is de begroting voor volgend jaar dan alleen nog maar invuloefening. De vier vragen - wat is onze missie; waar staan we; wat zijn de ontwikkelingen; en tot slot: hoe komen we er? - zijn vragen die niet los elkaar staan. Is het antwoord op “Hoe komen we er”, zoals in deze perspectiefnota is te lezen, ook het goede antwoord?
GroenLinks wil duurzaam investeren in mensen en de stad. Dat is niet alleen fijn voor de mensen, het is een noodzaak om als Amsterdam economisch mee te kunnen blijven doen en de bewoners van Amsterdam voldoende welvaart bieden.
Laten we eens kijken wat er gebeurt als je niet duurzaam investeert.
Op het internationaal toneel zien we dat de kredietcrisis die niet langer de banken parten speelt – met de gehele economie als gevolg. Maar nu speelt die kredietcrisis ook bij overheden (Griekenland), en wordt de stabiliteit – ook de politieke stabiliteit, in Europa bedreigd. De rijke Europese landen trekken zich terug en focussen onder populistische druk op eigenbelangen. Jarenlang konden nieuwe Eurolanden schulden maken en werden rekeningen naar de toekomst doorgeschoven. De kredietverstrekkers (het rijke Europa en de banken) zijn daaraan evengoed 'debet'. Nu worden snoeiharde bezuinigingen geëist om een Europees land niet failliet te laten gaan. Maar als je geen kosten meer naar de toekomst wil doorschuiven, is dat niet alleen het 'huishoudboekje' op orde krijgen, of begrotingsdiscipline najagen. Het is vooral investeren en moderniseren: 'bij de tijd blijven'.
In het rijke Nederland – ja we zijn nog steeds een rijk land, hoor - doet Afbraakkabinet Rutte er alles aan om de staat te laten verdwijnen. Onder het stoere “zelf verantwoordelijk zijn” laat het alles van waarde aan zijn lot over. De staat investeert niet meer in het mooie van zelf verantwoordelijk kunnen en mogen zijn. De staat loopt weg voor zijn verantwoordelijkheid om te investeren in de samenleving en daarmee bij te dragen aan welvaart voor iedereen. Volgens GroenLinks zal de economie er enorm onder te lijden krijgen. Het middel – de bezuiniging - zal erger zijn dan de kwaal – het rode cijfer in het huishoudboekje.
En nu hier naar de plaatselijke politiek.
De regering van Zuid is lang zo erg niet als die in Politiek Den Haag. Zo wil het dagelijks bestuur “verantwoordelijkheid nemen voor grootstedelijke belangen”. Maar wat doet het stadsdeel daarvoor?
De missie bij Verkeer en Infrastructuur is niet meer dan het behartigen van de autoparkeerbelangen van gisteren. Deze missie is niet in lijn met wat de structuurvisie van Amsterdam beoogt. Zuid zal achterop raken in de stedelijke ontwikkeling. En dat is slecht voor héél Amsterdam.
In de openbare ruimte wordt achterstallig onderhoud – nadat forse bezuinigingen zijn aangekondigd – eindelijk erkend. Maar een echte oplossing blijft achterwege. Behalve dan een risicobuffer – die ons misschien wel 12 mln. euro gaat kosten – voor 'je weet maar nooit'. Misschien kan het dagelijks bestuur hier wat meer zijn geliefde 'rationalisatie van beleid' toepassen.
Wat betreft milieu en duurzaamheid is deze coalitie een replica van het kabinet inclusief gedoogpartij. Het kabinet doet niets méér aan milieu dan dat verdomde Europa ons voorschrijft, en de Europese doelen wil men eigenlijk afzwakken. Het dagelijks bestuur van stadsdeel Zuid doet niets méér aan milieu dan die verdomde centrale stad ons voorschrijft, en wil die stedelijke doelen eigenlijk afzwakken. Ziet u de parallel? Maar hoe kan het toch dat D66 en PvdA op milieugebied inwisselbaar blijken met CDA en PVV?
Dit is niet “verantwoordelijkheid nemen voor grootstedelijke belangen...”, zo komen we er niet. Zuid staat er bij en kijkt er naar. Als Amsterdam in de toekomst economisch mee wil blijven doen in de geglobaliseerde wereld, dan moet er worden geïnvesteerd in schone lucht, aantrekkelijke autovrije straten en buurten, in groene ruimtes van hoge kwaliteit en in klimaatadaptatie. GroenLinks wíl die investeren in een aantrekkelijke leefomgeving en we weten welke besparingen dat in de toekomst oplevert. Economisch, maar ook in de gezondheid van mensen.
Er zijn ook positieve zaken die niet onvermeld moeten blijven. Er zijn er enkele waar we zien dat ook dit dagelijks bestuur vooruit kijkt. Jeugd (voor zover niet overlastgevend, althans) en onderwijs worden gespaard en de visie op de Brede School is er een die we delen: Hier wordt gelukkig ingezien dat investeren de moeite waard is.
Dan de Ommezwaai in het sociaal domein: We zagen in het beleidskader sociaal domein plichtmatige wmo-doelstellingen en ongericht schrappen en hakken. GroenLinks zag echt geen greintje affiniteit bij dit dagelijks bestuur met de toekomst van het sociaal werk. Nu het meer de uitvoering op gaat en de politieke arena naar de achtergrond verdwijnt, lijkt het sociaal beleid iets progressiever te worden uitgelegd. We lezen op pagina 43 zelfs onze niet-aangenomen motie terug! Dank, uitvoerders, ambtenaren, voor deze progressieve wending.
Nu zouden we ook participatie en armoede integraler in het sociaal werk zien opgenomen. De voorgestelde richting van dit dagelijks bestuur luidt dat “mensen zelf verantwoordelijk zijn voor hun levenonderhoud”. Hier wordt GroenLinks onrustig van: dat klinkt naar de “eigen verantwoordelijkheid” volgens Rutte. Dat zal toch niet? Graag reactie.
GroenLinks kritiseerde vorig jaar de immense bezuiniging op 'de eigen organisatie.' Onrealistisch, een bestuurlijk waterhoofd op een anorectische ambtelijke organisatie – zo was het. Inmiddels is dat besef ook bij het dagelijks bestuur aangekomen. Vorig jaar luidde het triomfantelijk dat Zuid voorop liep met zijn bezuingingsvoorstellen. Nu blijken die voorstellen niet realistisch en daarmee is het dagelijks bestuur voor groot deel terug bij af. Hoewel de bezuinigings target overeind blijft, weet het dagelijks bestuur nog niet waar het het alternatief gevonden moet worden.
GroenLinks denkt dat met een andere, niet-bureaucratische invulling van het geliefde begrip 'verzakelijking' kan heel wat worden bespaard. Ook door wat taken uit handen te geven. Het beheer van locaties in sociaal domein bijvoorbeeld. Wij willen in de begroting voor 2012 een prioriteit voor satellietlocaties. Besparing vindt u door de centralistische rol van het stadsdeel in het beheer van locaties te beperken.
Geeft deze perspectiefnota het antwoord goede op de vraag “Hoe komen we er”? Mwah, niet echt.
Deze perspectiefnota is de opdracht tot het maken van een begroting. Het zou raar zijn om zelfs die opdracht het dagelijkse bestuur maar niet te gunnen – dat zou wel heel wantrouwend zijn. Ook al mist GroenLinks in veel programma's de ambitie te investeren in de stad en zijn mensen. GroenLinks gaat er van uit dat – net als in het sociale domein is gebeurd – ambtenaren ondanks de gebrekkige ambities van het bestuur, er in de uitvoering toch nog iets van weten te maken. Ieder zijn rol, toch?
GroenLinks voelt zich bovendien verbonden met wat er in dit stadsdeel gebeurt. Een evaluatie van de voortgang moet daarom ook niet in de achterkamertjes van de coalitie plaatsvinden – zoals in de perspectiefnota staat opgeschreven. Toezicht op het openbaar bestuur moet in het openbaar gebeuren. Dus coalitie, verbindt de hele raad bij je toezichthoudende taak en sluit anderen niet uit.